زبان DAX، مخفف عبارت Data Analysis Expressions، یک زبان برنامه‌نویسی است که برای Microsoft SQL Server Analysis Services (SSAS)، Microsoft Power Pivot for Excel و Microsoft Power BI طراحی شده است. این زبان در سال 2010 میلادی (1388 شمسی) معرفی شد و به کاربران امکان می‌دهد تا به‌طور مؤثر به تجزیه‌وتحلیل داده ها بپردازند.

یکی از ویژگی های بارز DAX، سادگی ساختاری آن است. برخلاف بسیاری از زبان‌های برنامه‌نویسی دیگر، DAX به‌گونه‌ای طراحی شده که کاربران می‌توانند اصول اولیه آن را در مدت‌زمان کوتاهی فراگیرند. با این حال، یادگیری پیشرفته این زبان ممکن است چالش‌هایی را به همراه داشته باشد و نیازمند تمرین و تجربه بیشتری است.

فواید یادگیری DAX : از تحلیل داده ها تا ارتقای هوش تجاری

افزایش قدرت تحلیل و درک منطقی : DAX به شما کمک می‌کند تا مهارت‌های تحلیلی و تفکر منطقی خود را تقویت کنید. با استفاده از این زبان، می‌توانید داده‌ها را به‌طور دقیق‌تری تجزیه‌وتحلیل کنید و به بینش‌های ارزشمندی دست یابید.

بهبود عملکرد در زبان های برنامه‌نویسی دیگر : DAX می‌تواند به بهبود توانایی‌های شما در دیگر زبان‌های برنامه‌نویسی مانند پایتون کمک کند. تسلط بر DAX به شما امکان می‌دهد تا مشکلات پیچیده را بهتر حل کنید و عملکرد خود را در پروژه‌های مرتبط بهبود بخشید.

گسترش دید نسبت به کسب‌وکار : یادگیری DAX به شما دیدگاه گسترده‌تری نسبت به کسب‌وکار تجاری می‌دهد. با استفاده از این زبان، می‌توانید داده‌های تجاری را به‌طور عمیق‌تری تحلیل کنید و استراتژی‌های بهتری را برای موفقیت در بازار تدوین کنید.

افزایش سرعت و کارایی داشبوردها : استفاده از DAX در ایجاد داشبوردهای تحلیلی باعث افزایش سرعت و کارایی آن‌ها می‌شود. این زبان به شما امکان می‌دهد تا گزارش‌های پیچیده و تحلیلی را با سرعت بالا ایجاد کنید و تصمیمات بهتری بگیرید.

ارتقای هوش تجاری : DAX به شما کمک می‌کند تا هوش تجاری (BI) خود را تقویت کنید. این زبان با فراهم کردن ابزارهای پیشرفته تحلیل داده، به شما کمک می‌کند تا تصمیمات تجاری دقیق‌تری بگیرید و کسب‌وکار خود را به سطح بالاتری برسانید.

افزایش کارایی محاسباتی در برنامه ها : با استفاده از DAX در برخی برنامه‌ها، می‌توانید سرعت محاسبات را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهید. این امر به شما امکان می‌دهد تا محاسبات پیچیده را به‌سرعت انجام داده و نتایج دقیقی دریافت کنید.

فواید یادگیری DAX : از تحلیل داده ها تا ارتقای هوش تجاری

پیشرفت در محاسبات تجاری شرکت : یادگیری DAX می‌تواند به شما کمک کند تا در محاسبات تجاری شرکت خود پیشرفت کنید. این زبان به شما امکان می‌دهد تا تحلیل‌های دقیق‌تری انجام دهید و بهبودهای قابل‌توجهی در فرآیندهای تجاری ایجاد کنید.

مقاله پیشنهادی : هوش تجاری در تجارت الکترونیک

DAX و Excel :

Excel یکی از ابزارهای پرکاربرد در تجارت است که به کاربران امکان می‌دهد تا داده‌های خود را به‌صورت دقیق تحلیل کنند. توابع Excel و DAX شباهت‌هایی دارند، زیرا توسعه‌دهندگان Excel تلاش کرده‌اند تا توابع خود را شبیه به توابع DAX طراحی کنند. این شباهت باعث می‌شود که یادگیری DAX برای کاربران Excel ساده‌تر باشد. اگرچه آشنایی با Excel می‌تواند یادگیری DAX را آسان تر کند، اما یادگیری DAX نیازی به تسلط بر Excel ندارد و می توانید به‌طور مستقل از آن بهره مند شوید.

DAX در مقایسه با Excel قابلیت‌های پیشرفته تری ارائه می دهد که آن را به ابزاری قدرتمندتر تبدیل می‌کند. برای مثال، با DAX می‌توانید بودجه‌بندی سالانه یک شرکت را به راحتی محاسبه کنید یا نتایج محاسبات پیچیده تر را با سرعت و دقت بیشتری به دست آورید. این زبان به شما امکان می‌دهد تا از ابزارهای تحلیل داده های پیشرفته تر استفاده کنید و تصمیمات تجاری بهتری بگیرید.

علاوه بر این ، DAX به شما این امکان را می‌دهد تا محاسبات پیچیده ای مانند تحلیل های چندبعدی (Multidimensional Analysis) و تجزیه و تحلیل های زمانی (Time Intelligence) را به راحتی انجام دهید. این قابلیت ها به شما کمک می‌کنند تا اطلاعات بیشتری از داده های خود استخراج کنید و درک بهتری از روندهای تجاری داشته باشید.

بررسی Syntax‌ ها و توابع DAX :

زبان DAX (Data Analysis Expressions) مجموعه‌ای از قواعد و Syntax‌های خاص دارد که برای نوشتن کدهای تحلیلی و انجام محاسبات بر روی داده‌ها استفاده می‌شود. این زبان با ارائه توابع قدرتمند و متنوع، به کاربران امکان می‌دهد تا تحلیل‌های پیچیده‌ای را بر روی داده‌های خود انجام دهند. در اینجا به بررسی برخی از مهم‌ترین Syntax‌ها و توابع کاربردی در DAX می‌پردازیم.

ستون محاسباتی (Calculated Column) :

Calculated Colum ‌ها در DAX به شما امکان می‌دهند تا ستون‌های جدیدی ایجاد کنید که مقادیر آن‌ها از طریق محاسبات خاصی به دست می‌آیند. این ستون‌ها به‌طور خودکار به‌روزرسانی می‌شوند و می‌توانند برای انجام محاسبات پیچیده در سطح ردیف‌ها به کار روند.

Discounted Price = Sales[SalesAmount] * 0.9

به عنوان مثال در فرمول بالا ، با ساخت ستون Discounted Price ، مبالغ ستون SalesAmount را با تخفیف 10 درصدی در این ستون قرار داده ایم.

محاسبه و اندازه‌گیری (Measure) :

Measures در DAX برای انجام محاسبات پویا و بازگشتی به کار می‌روند. این Syntax معمولاً برای محاسبه معیارهای کلیدی کسب‌وکار مانند میانگین فروش، سود خالص یا نرخ رشد استفاده می‌شوند. Measures به‌صورت پویا در زمان اجرا محاسبات را انجام می‌دهند و به کاربران اجازه می‌دهند تا تحلیل‌های پیچیده‌تری انجام دهند.

مقاله پیشنهادی : آینده هوش تجاری چیست؟ 5 نوآوری جدید

Average Sales = AVERAGE(Sales[SalesAmount])

Measures و ستون‌های محاسباتی (Calculated Columns) هر دو ابزار مهمی در DAX هستند، اما کاربردهای متفاوتی دارند. Measures برای محاسبات پویا و جمعی استفاده می‌شوند که در زمان اجرا و بسته به فیلترها محاسبه می‌شوند، مثل محاسبه مجموع فروش یا میانگین در Pivot Table یا Power BI. از طرف دیگر، ستون‌های محاسباتی نتایج محاسبات خود را برای هر ردیف از جدول داده ذخیره می‌کنند و برای محاسباتی که نیاز به دسترسی مداوم دارند، مثل محاسبه قیمت با تخفیف یا ایجاد کد محصول، مناسب هستند. Measures از نظر کارایی بهینه تر هستند چون فقط در زمان نیاز محاسبه می‌شوند، در حالی که ستون‌های محاسباتی حافظه بیشتری مصرف می‌کنند زیرا نتایج محاسبات در جدول ذخیره می‌شود. مژر ها در فضای کش و ستون های محاسباتی در رم ذخیره می شوند.

توابع زمانی (Time Functions) :

توابع زمانی در DAX به شما این امکان را می‌دهند که داده ها را در بازه‌های زمانی مختلف مانند روزها، ماه‌ها یا سال‌ها تحلیل کنید. این توابع برای انجام مقایسه‌های زمانی، تحلیل روندها و بررسی عملکرد در دوره‌های مختلف زمانی بسیار مفید هستند.

Sales Last Year = CALCULATE(SUM(Sales[SalesAmount]), SAMEPERIODLASTYEAR(‘Date'[Date]))

در این مثال، مجموع فروش در دوره مشابه سال گذشته محاسبه می‌شود که می‌تواند برای تحلیل‌های سالانه و مقایسه با دوره‌های قبلی مفید باشد.

توابع اطلاعاتی (Information Functions) :

توابع اطلاعاتی در DAX برای بررسی وضعیت داده‌ها و ارائه اطلاعات درباره خصوصیات مختلف داده‌ها استفاده می‌شوند. این توابع می‌توانند به شما کمک کنند تا بررسی کنید که آیا مقادیر خاصی در یک جدول یا ستون وجود دارد یا اینکه مقادیر داده‌های ورودی معتبر هستند یا خیر.

Is Order Completed = IF(Sales[OrderStatus] = “Completed”, TRUE, FALSE)

در این مثال، تابع IF بررسی می‌کند که آیا وضعیت سفارش Completed است یا خیر و بر اساس آن TRUE یا FALSE را برمی‌گرداند.

توابع ریاضیاتی (Mathematical Functions) :

توابع ریاضیاتی در DAX شامل مجموعه‌ای از توابع برای انجام محاسبات ریاضی مانند جمع، تفریق، ضرب، تقسیم و سایر محاسبات پیچیده‌تر مانند توابع مثلثاتی و لگاریتمی است. این توابع در انجام محاسبات عددی بسیار کاربردی هستند.

Sales Log = LOG(Sales[SalesAmount])

در این مثال، تابع LOG لگاریتم مقادیر موجود در ستون SalesAmount را محاسبه می‌کند.

توابع تجمیعی (Aggregate Functions) :

توابع تجمیعی مانند SUM، AVERAGE، MIN، MAX و COUNT برای انجام محاسبات آماری و تجمیعی بر روی داده‌ها استفاده می‌شوند. این توابع به شما اجازه می‌دهند تا داده‌ها را در سطح کل تجمیع کرده و تحلیل‌های آماری را انجام دهید.

Max Sales = MAX(Sales[SalesAmount])

در این مثال، بیشترین مقدار فروش در ستون SalesAmount محاسبه می‌شود.

مقاله پیشنهادی : راهنمای کامل سوالات مصاحبه Power BI

ارزیابی و اعتبارسنجی (Quick Quiz) :

Quick Quiz در DAX به شما امکان می‌دهد تا شرایط خاصی را تعریف کنید و بر اساس آن مقادیر درست یا غلط تعیین کنید. این قابلیت برای انجام آزمون‌های منطقی و ارزیابی داده‌ها به کار می‌رود.

Passed Quiz = IF([Score] >= 70, “Pass”, “Fail”)

در این مثال، اگر نمره بیشتر یا مساوی 70 باشد، نتیجه “Pass” و در غیر این صورت “Fail” برگردانده می‌شود.

توابع متنی (Text Functions) :

توابع متنی در DAX برای کار با رشته‌های متنی به کار می‌روند. این توابع شامل CONCATENATE برای ترکیب رشته‌ها، LEFT و RIGHT برای استخراج بخشی از متن، و SEARCH برای جستجوی یک رشته در متن هستند. این توابع به شما کمک می‌کنند تا متن‌ها را پردازش کرده و اطلاعات متنی را به شکل دلخواه خود درآورید.

Full Name = CONCATENATE(Customer[FirstName], ” “, Customer[LastName])

در این مثال، نام و نام خانوادگی مشتری ترکیب شده و یک رشته کامل ایجاد می‌شود.

توابع فیلتری (Filter Functions) :

توابع فیلتری در DAX برای فیلتر کردن داده‌ها بر اساس شرایط خاصی استفاده می‌شوند. این توابع به شما اجازه می‌دهند تا داده‌های خود را محدود به یک زیرمجموعه خاص کنید که با معیارهای تعیین‌شده همخوانی داشته باشند.

Filtered Sales = CALCULATE(SUM(Sales[SalesAmount]), Sales[Region] = “West”)

در این مثال، مجموع فروش فقط برای منطقه West محاسبه می‌شود.

سخن پایانی

در این آموزش، با زبان DAX به عنوان ابزاری قدرتمند برای تحلیل و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها آشنا شدیم. DAX به شما امکان می‌دهد محاسبات پیچیده‌ای را با استفاده از Syntax‌ها و توابع مختلف انجام دهید و به تحلیل‌های دقیق‌تری از داده‌های خود برسید. با تسلط بر DAX، می‌توانید از قابلیت‌های پیشرفته Excel و Power BI بهره‌مند شوید و درک بهتری از داده‌ها و روندهای کسب‌وکارتان پیدا کنید. امیدواریم این راهنما به شما در یادگیری و استفاده مؤثر از DAX کمک کرده باشد و مسیر شما را در تحلیل داده‌ها هموارتر سازد.

میزان رضایت شما از این مطلب